آشنایی با صنعت بسته بندی صنایع غذایی

بسته بندی عبارت است از هنر وعلم آماده سازی مواد غذایی برای انبار کردن و درنهایت فروش.
بسته بندی باید تا حد امکان ساده و ارزان باشد ضمن اینکه اهداف اولیه بسته بندی یعنی خاصیت حفاظتی و جذابیت را نیز دارا باشد .
با عنایت به اینکه مواد بسته بندی توسط ماشین های مختلف فرآیند می شوند ، بنابراین خواص دیگری نیزباید داشته باشند که عبارتند از : نرمش قابلیت پذیرش چاپ ، قابلیت استفاده در ماشین های لفاف ، قابلیت دوخته شدن درحرارت ، شکل پذیری به کمک باد یا خلا ویا فن آوریهای حرارتی خواص مطلوب دیگری که به ویژه از دیدگاه صنایع غذایی مهم هستند ، عبارتند از : شفافیت ، نفوذ پذیری یا غیر نفوذ پذیری محصول نسبت به بخار آب و گازهای دی اکسید کربن ، اکسیژن ونیتروژن
اگر چه تعداد زیادی از مسایل فن آوری مربوط به استفاده از مواد پلاستیکی در بسته بندی مواد غذایی از جمله مشکلاتی هستند که کلا به صنعت بسته بندی مربوط می شوند ولی برخی از مسایل مربوط به طبیعت ماده بکاررفته در بسته بندی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.

موفقیت کاربر پلاستیک ها در بسته بندی نیاز به همکاری تولید کنندگان مواد غذایی سازندگان انواع پلاستیک ها ، طراحان و درنهایت مصرف کنندگان دارد . ملاحظات اقتصادی محدودیت های بیشتری را اعمال میکند چرا که مصرف کنندگان صرفا به دنبال کیفیت محصول هستند تا بسته بندی آنها.

نیازمندی ها وویژگی های مهم موادبسته بندی مواد غذایی را میتوان به شرح ذیل دسته بندی گردد.
  • شفافیت ودرخشش سطح آن برای رضایت و جلب نظرمصرف کننده
  • کنترل در انتقال رطوبت
  • کنترل درانتقال سایر گازها
  • تحمل تغییرات درجه حرارت به هنگام نگهداری و استفاده
  • فقدان مواد سمی
  • ارزان بودن
  • مقاومت درمقابل ضربه

مصرف کننده دوست دارد آنچه میخرد را ببیند و بنابراین شفافیت ویا بودن شکل مشابه آن روی بسته های مواد غذایی نیازضروری دربسته بندی آنهاست . کنترل تغییرات رطوبت موجود در ماده غذایی درطول نگهداری آن بسیار مهم است .

برخی فراورده های غذایی مانند چیپس وپفک وبیسکوئیت باید در موادی بسته بندی شوند که نفوذ پذیری آنها به رطوبت خیلی کم باشد تا تردی آنها محفوظ بماند وهمچنین از تبخیر برخی مواد غذایی باید جلوگیری گردد و دراین موارد نیز باید از ورقه هایی با نفوذ پذیری پایین استفاده شود.
در بقیه موارد از دست دادن نسبی رطوبت ماده غذایی مطلوب است تا عرق زدن وتراکم بخار آب درداخل پاکت بسته بندی ودر نتیجه از بین رفتن شفافیت آن وخطر رشد کپک ها جلوگیری می شود.
حبوبات در ردیف سوم هرم غذایی درکنار گروه گوشتها ، تخم مرغ ، آجیل (مغز ها ) قرارمیگیرند ومصرف روزانه ی2-3 واحد از این گروه توصیه شده است.

فن آوری هایی که می توانند برای بسته بندی مواد غذایی فرآیند شده مورداستفاده قرار گیرندعبارتند از :
  • ورق های خوراکی عایق برای کند کرن انتقال رطوبت بین اجزا تشکیل دهنده یک ماده غذایی که دارای فعالیت متفاوت هستند.
  • گیرنده های اکسیژن برای کند کردن اکسیداسیون چربی
  • گیرنده های دی اکسیدکربن
  • گیرنده های بوهای مطبوع
سایر انواع بسته بندی موثر غذایی عبارتند از :
  • ورقه های حساس به میکرو ویو که با افزایش سطح برخی ازمواد غذایی مانند ورقهای سیب زمینی ، انواع نان ها وذرت باد کرده (پاپ کرن ) در محیط های گرم مورد استفاده قرارمی گیرند .
  • نشانگر های انجام فرایند میکروویو
  • ورقه های منتشر کننده بخار
  • نشانگرهای حرارت دیدگی بیش از حد مواد غذایی که شرایط نامناسب فرایند حرارتی راآشکار می سازند.
  • ارزیابی کننده تغییرزمان – درجه حرارت برای نشان دادن میزان کاهش قابلیت نگهداری مواد غذایی که در جریان توزیع آنها ممکن است اتفاق بیفتد.